การใช้ออกซิเจนอัตราไหลสูงและการแพร่กระจายของละอองฝอย

อธิวัฒน์ ไตรพิพิธสิริวัฒน์ และ นิธิพัฒน์ เจียรกุล
สมาคมอุรเวชช์แห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์
27 เมษายน 2564

การใช้ออกซิเจนอัตราไหลสูง (high-flow nasal cannula; HFNC) เป็นการรักษาที่สามารถช่วยลดอัตราการใส่ท่อช่วยหายใจ ในผู้ป่วยที่มีภาวะหายใจล้มเหลวจากภาวะพร่องออกซิเจนได้ อย่างไรก็ดี ในช่วงแรกของการระบาดของโรคต COVID-19 การใช้ HFNC มีข้อกังวลเรื่องการแพร่กระจายของละอองฝอยขนาดเล็ก (aerosols) ซึ่งอาจจะเป็นอันตรายต่อบุคคลากรที่ดูแลผู้ป่วย รวมไปถึงการปนเปื้อนในสิ่งแวดล้อม และถูกจัดไว้เป็นหนึ่งใน การรักษาที่ทำให้เกิดละอองฝอยขนาดเล็กได้มาก (high aerosols generating procedures; AGP) และแนะนำให้ใช้ในสถานที่ที่เป็น  airborne infection isolation room (AIIR) เท่านั้น

ข้อมูลในระยะหลังพบว่า การใช้ HFNC ที่ผลิตขึ้นมาในรุ่นใหม่ๆ นี้ ไม่ได้มีการแพร่กระจายของ aerosols อย่างที่กังวลในช่วงแรก โดยมีการศึกษาหลายการศึกษาทั้งในหุ่นทดลอง (manikin) และ อาสาสมัคร

Hui et al ⁽¹⁾  ทำการศึกษาในหุ่นทดลองที่ใช้  HFNC อัตราไหล 10-60 ลิตรต่อนาที โดยวัดการกระจายของอากาศที่หายใจออก (exhaled air dispersion) โดยใช้ laser visualized method พบระยะการกระจายอยู่ที่เฉลี่ย 17.2 ± 3.3 ซม. ที่อัตราไหล 60 ลิตรต่อนาที ซึ่งน้อยกว่าการใช้ continuous positive airway pressure (CPAP) และ ถึงแม้บริเวณจมูกจะมีการรั่วอยู่แต่การกระจายสูงสุดอยู่ที่  62 ซม.

ส่วน Roberts et al ⁽²⁾ ทำการศึกษาในอาสาสมัคร พบว่าการใช้ HFNC ไม่ได้เพิ่มปริมาณ aerosols เทียบกับการหายใจปกติ โดยเมื่อใช้อัตราไหลที่ 60 ลิตรต่อนาที ปริมาณ aerosols มีเพียง 10% เมื่อเทียบกับการพ่นลมออกทางจมูกอย่างแรง (snorting) และ นอกจากนั้นยังมีผู้รวบรวมการศึกษาเกี่ยวกับการแพร่กระจายของละอองฝอยในการบำบัดด้วยออกซิเจนประเภทต่าง ๆ พบว่า การใช้ HFNC มีการกระจายของละอองฝอยใกล้เคียงกับ simple mask, non-rebreathing mask และ venturi mask⁽³⁾

ในคำแนะนำล่าสุดของ ศูนย์ป้องกันและควบคุมโรคประเทศสหรัฐอเมริกา (US. CDC) ลดระดับของ HFNC จาก aerosol-generating procedure เป็น potential aerosols-generating procedure⁽⁴⁾ ดังนั้นการใช้ HFNC อาจจะสามารถพิจารณาเป็นทางเลือกเพื่อนำมาปรับใช้ใน  modified cohort ward ได้ ร่วมกับ การใช้ airborne protection สำหรับบุคลากรที่เข้าไปดูแลผู้ป่วยใกล้ชิด และให้ใช้ surgical mask ปิดทับส่วน cannula ถ้าผู้ป่วยขณะใช้ HFNC มีอาการไอหรือจามบ่อยๆ

เอกสารอ้างอิง

1. Hui DS, Chow BK, Lo T, Tsang OTY, Ko FW, Ng SS, et al. Exhaled air dispersion during high-flow nasal cannula therapy versus CPAP via different masks. Eur Respir J. 2019;53(4).
2. Sally Roberts NK, Cjt Spence, Jane O’Donnell, Z. Zulkhairi Abidin, R. Dougherty, S. Roberts, Y. Jiang and Mc Jermy. Nasal high-flow therapy and dispersion of nasal aerosols in an experimental setting. Journal of Critical Care. 2015;30(4):1.
3. Li J, Fink JB, Ehrmann S. High-flow nasal cannula for COVID-19 patients: low risk of bio-aerosol dispersion. Eur Respir J. 2020;55(5).
4. COVID-19 Treatment Guidelines Panel. Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) Treatment Guidelines. National Institutes of Health. Available at https://www.covid19treatmentguidelines.nih.gov/. Accessed [24 Apr 2021].